Việc bà Loan kiện người xây nhầm nhà trên phần đất của mình đang đặt ra tính pháp lý về quyền được bảo vệ của người có sổ đỏ và sự nghiêm minh của pháp luật. TAND khu vực I - Hải Phòng đưa ra xét xử buộc ông Đỗ Văn Hữu tháo dỡ công trình xây dựng trái phép.
Tháng 9/2024, bà Trần Thị Kim Loan nhận chuyển nhượng hai lô đất tại thôn 7, xã Kiền Bái cũ (nay là phường Thiên Hương, Hải Phòng). Trong lúc hoàn thiện thủ tục sang tên, bà phát hiện căn nhà hai tầng đang được ông Đỗ Văn Hữu xây dựng trên một lô đất của mình.
Bà cho biết đã nhiều lần liên hệ với ông Hữu rồi gửi đơn trình báo lên UBND xã Kiền Bái. Tuy nhiên, căn nhà vẫn tiếp tục được hoàn thiện, bất chấp yêu cầu dừng thi công của chính quyền. Bà Loan khởi kiện ra tòa đòi lại đất.
Luật sư Phạm Ngọc Hải (Trung tâm Tư vấn pháp luật Thăng Long) đánh giá đây là vụ án rất hy hữu. Việc xây nhầm vị trí nhà khó có thể xảy ra, bởi trong quá trình giao dịch, người mua thường đến xem vị trí, địa thế lô đất. Trước khi xây dựng, chủ đất còn phải làm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, xin giấy phép xây dựng.
Theo quy định, chính quyền phải đình chỉ thi công, chờ hòa giải. Nếu hòa giải không thành phải ra quyết định cưỡng chế. "Để việc xảy ra thế này rõ ràng thuộc về trách nhiệm của chính quyền địa phương", luật sư nêu quan điểm.
Theo luật sư, nếu ông Hữu cho rằng đã thỏa thuận với người môi giới về việc mua lô số 2 nhưng khi làm sổ đỏ lại lô số 6 thì cần làm rõ người môi giới có lừa dối khách hàng không. Nếu có, ông có thể khởi kiện ra tòa yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Luật sư đánh giá việc bản án sơ thẩm tuyên tháo dỡ toàn bộ công trình, trả lại đất cho chủ sử dụng hợp pháp đã khẳng định nguyên tắc cơ bản: Quyền sử dụng của người đất có giấy chứng nhận được pháp luật bảo vệ tuyệt đối.
Với cơ quan quản lý, luật sư cho rằng cần đặt ra trách nhiệm liên quan của chính quyền địa phương, bên cạnh đó đẩy nhanh tiến độ số hóa dữ liệu đất đai, bản đồ địa chính để người dân có thể tự tra cứu và đối chiếu, giảm thiểu rủi ro nhầm lẫn.
Theo luật sư, pháp luật chỉ thực sự bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân khi nó được áp dụng nghiêm minh, nhất quán. Bản án sơ thẩm cũng là lời khẳng định "không thể dùng sự đã rồi để hợp thức hóa sai phạm". Khi đất đai là tài sản lớn nhất của đa số hộ gia đình thì mọi sai sót trong quản lý, mọi hành vi xâm phạm quyền sử dụng đất đều để lại hệ quả nặng nề cả về kinh tế lẫn xã hội.
