HUYỀN THOẠI NGỌC LAN: SỐ PHẬN ĐẪM NƯỚC MẮT VÀ ĐẶC ÂN CUỐI CÙNG KHI QUA ĐỜI
Sau biết bao biến cố, đau khổ và nước mắt, cuối cùng Ngọc Lan cũng được hưởng một đặc ân khi nhắm mắt xuôi tay. 44 năm sống trên trần thế là 44 tuổi ngọc mãi không thể quên.
Người con gái ấy mang tên loài hoa
Ánh mắt suối trong mi cong ngọc ngà
Loài hoa yêu ấy bây giờ đã xa bây giờ đã xa
Người con gái ấy trăng in bờ môi
Suối tóc thướt tha nghiêng che nụ cười
Sau khi Ngọc Lan qua đời, nhạc sĩ tài danh Anh Bằng vì quá thương tiếc mà xúc cảm viết nên ca khúc Vĩnh biệt một loài hoa, dành tặng riêng cho bóng hồng tài hoa nhưng bạc mệnh của nền âm nhạc.
Từng câu, từng chữ trong lời bài hát đều thấm đẫm bóng hình, vẻ đẹp và phận đời của Ngọc Lan – người con gái mang tên một loài hoa.
Ngọc Lan đến với âm nhạc như một hiện thân của cái đẹp toàn mỹ, nhưng số phận của cái đẹp ấy lại là những trang tiểu thuyết lãng mạn đầy bi kịch, không vẹn toàn.
Tâm lí học nữ giới đã chỉ ra rằng, bất cứ một người nghệ sĩ nữ nào cũng mang theo phẩm chất giới tính của mình vào hoạt động nghệ thuật, nhưng không phải ai cũng biết thể hiện nó một cách tốt nhất.
Ngọc Lan là một trong số ít nghệ sĩ nữ biết phát huy phẩm chất giới tính của mình vào nghệ thuật, thể hiện một cách xuyên suốt, nhất quán để tạo nên cả một hình tượng về cái đẹp, nói như nhạc sĩ Trần Thiện Thanh là: "Ngọc Lan đã tạo nên cả một trường phái mang tên mình".
Trường phái Ngọc Lan – trường phái của cái đẹp, của nữ tính, của tình tứ, mong manh và thuần khiết. Ở trường phái đó, người nghệ sĩ như bước ra từ một bức tranh sơn dầu, được tắm ướt dưới dòng suối nguồn, nhẹ nhàng rót từng lời ca ngọt như mật vào lòng khán giả.
Chất nữ tính ở Ngọc Lan không phải sự gượng ép hay cố tỏ ra như vậy. Nó được hình thành từ chính tính cách, tâm hồn, lẽ sống và nhân sinh quan, thế giới quan của nàng.
Trên hết, đó là sự hợp nhất, nhất quán từ phong cách biểu diễn tới giọng hát, ngoại hình. Nói cách khác, bản thân Ngọc Lan là một chỉnh thể hoàn thiện nhất cho trường phái âm nhạc nàng đeo đuổi.
Ngọc Lan vốn là người nhút nhát và rụt rè. Dù đi hát từ nhỏ ở ca đoàn, nhưng trong những lần đầu tiên bước lên sân khấu chuyên nghiệp, nàng vẫn run rẩy, ngại ngùng. Nghệ sĩ Chí Tài từng được đứng sau đánh đàn cho Ngọc Lan tại một buổi diễn năm 1984. Anh kể lại:
"Tôi chỉ nhớ, khi ấy Ngọc Lan mặc áo dài lên sân khấu, tôi ngồi sau chơi đàn thì thấy ống quần cô ấy rung lên một cách thướt tha như là có gió thổi vào, chứng tỏ tiết mục biểu diễn phải rất được ưu ái.
Sau khi hát xong, tôi có hỏi cô ấy chuyện này thì cô ấy bảo: "Không phải đâu, do em run quá nên mới thế, chứ không phải do em được ưu ái thổi gió lên đâu". Hóa ra lúc đó cô ấy run thật".
Ngọc Lan trên sân khấu không bao giờ vồ vập, hừng hực như nhiều nữ nghệ sĩ khác. Lúc nào nàng cũng khép nép, kín đáo, di chuyển chậm rãi nhưng đầy mê hoặc, toát lên một nét quyến rũ riêng. Nàng như người giai nhân đang vẽ nên những bức tranh đầy mềm mại, tình tứ qua từng màn trình diễn của mình.
Giọng hát của Ngọc Lan cũng thật đồng nhất với tính cách dịu dàng, e ấp của nàng. Đó là giọng light lirico soprano tươi sáng, trong vắt như pha lê.
Loại giọng này không hiếm, nhưng lại rất phù hợp với tai nghe của người châu Á nói chung và người Việt nói riêng, vì nó đánh vào khoảng âm dễ nghe nhất của con người, đặc biệt là với bản chất tính cách cũng như thị hiếu thưởng thức thẩm mỹ của người Á Đông vốn ưa những thứ nhẹ nhàng, sâu lắng.
Đây có lẽ là tiền đề lớn nhất giúp Ngọc Lan tấn công vào sân khấu nhạc nhẹ, khơi dậy một màu sắc tân thời và khoác lên chiếc áo mới cho nền âm nhạc nước nhà. Nói về light lirico soprano, Việt Nam ta rất nhiều, nhưng chỉ có Ngọc Lan mới đủ sức khơi nguồn một nền nhạc nhẹ mới, có thể đối chiếu nàng với các giọng nữ trữ tình khác để thấy được sự khác biệt đó.
Giọng soprano thông thường thường hơi chói, gắt do sức nặng của tính kim, nhưng giọng Ngọc Lan lại pha mộc nên có độ xốp, mềm mại, uyển chuyển và ấm áp, nghe vô cùng dễ chịu, thư thái. Ngọc Lan thực sự là một giọng hát đẹp và nữ tính điển hình.
Phần 1
